26/09/2018
Gezondheidswetenschapper Liesbeth Velema onderzocht in opdracht van Veneca hoe het bedrijfsrestaurant gezonder kan. Het resultaat is een praktische handleiding waarmee cateraars stapsgewijs gezonde voeding kunnen bevorderen. “Wat mij erg opviel tijdens het onderzoek, was dat er bijna geen weerstand was. Mensen willen gezond eten.”
Velema studeerde Bewegingswetenschappen waarbij de positieve effecten van bewegen aan bod kwamen. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in een gezonde leefstijl en waarom de ene persoon gezonder leeft dan de ander”, vertelt ze. “Bewegen is daar een onderdeel van. Maar om het hele plaatje zien, moet ook gekeken worden naar voeding. Daarom heb ik een tweede master Gezondheidswetenschappen gedaan. Het element van gedragsverandering, wat ik erg interessant vind, speelt daarin dezelfde rol.”
In 2014 kreeg ze de vraag of ze een onderzoek wilde doen naar wat er in bedrijfsrestaurants kan worden gedaan om gasten gezonder te laten kiezen. Een grootschalige aanpak: liefst 30 bedrijven werden twaalf weken gevolgd. De resultaten zijn inmiddels bekend. Velema: “Het is voor het eerst dat er in Nederland zo’n groot onderzoek gehouden werd in een real live setting. Daardoor zijn de uitkomsten van grote waarde”, weet Velema. Dat Nederland gezonder moet, is voor haar een feit: “Maar liefst de helft van de Nederlanders is te zwaar. Ondanks dat de meeste mensen echt wel een beter leefpatroon willen.”
De omgeving heeft een grote invloed op hoe iemand leeft, de werkplaats, een plek waar iemand vaak komt, is daarmee een belangrijk onderdeel in iemands leven. Volgens de wetenschapper zijn gezonde keuzes juist op die plek te stimuleren. Binnen de onderzoeksperiode werden diverse strategieën getest. Dit deden de onderzoekers op basis van nudging. “Dit betekent dat je mensen een duwtje in de goede richting geeft, zonder ze andere keuzes af te nemen. Denk aan richtingbordjes naar een trap in plaats van de lift”, legt Velema uit. “Of strepen op de weg zodat deze smaller lijkt. Je gaat dan vanzelf langzamer rijden. Onbewust kun je mensen positief beïnvloeden, zonder dat zij dit doorhebben. Dat kan ook als het gaat om voeding.”
Maar hoe gaat dit dan? “Dat zijn kleine dingen. Als bijvoorbeeld het overgrote deel van het aanbod vegetarisch is, kiezen mensen eerder voor een vegetarisch product. Ook wanneer er wel gewoon vlees verkocht wordt. Als een product vooraan ligt, pakken mensen het ook sneller. Net zoals wanneer er veel van iets ligt.”
“Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in een gezonde leefstijl en waarom de ene persoon gezonder leeft dan de ander”
Bijzonder was hoe in de restaurants de plakjes 30+-kaas een prominentere plek kregen dan de 48+-kaas. De vraag was of mensen dan toch voor het volvette zuivelproduct zouden gaan in plaats van de magere versie. “Het bleek dat mensen er niet echt op letten. Ze willen gewoon kaas. Ook al is de 30+-kaas duurder dan de 48+, deze werd toch beter verkocht. Gewoon omdat het product vooraan lag. Nu denk je misschien: het gaat maar om een plakje kaas. Maar dit mechanisme kan wel verder ingezet worden, om meer gezonde producten te verkopen.”
Dat was niet het enige wat Velema opviel. De weerstand viel ontzettend mee. Hoewel de eerste twee weken sporadisch een opmerking werd gemaakt, kreeg het nieuwe assortiment in de overige weken van het onderzoek vooral goedkeuring in stilte. “Mensen aten zonder tegenstand gezonder. Zo zie je dat cateraars kunnen bijdragen aan de gezondheid van Nederlanders”, vervolgt de expert. “We hebben bewezen dat dit kan. We hebben in een handleiding vier stappen met veertien toepasbare strategieën opgenomen. Het is zo makkelijk om iets te veranderen, begin gewoon met één ding.”
Met dit onderzoek stopt de ontwikkeling niet. Sterker nog: het zorgt er alleen maar voor dat de ambities op het gebied van gezonde voeding groeien. Velema: “Een vervolgonderzoek ligt in de planning. Dan weten we wat er nodig is om alle bedrijfsrestaurants in Nederland gezonder te krijgen!”
Download de handleiding om je restaurant gezonder te maken. Benieuwd naar het onderzoek zelf? Dat vind je hier.